WO II (oa onderduikers, dwangarbeid)

WO II (oa onderduikers, dwangarbeid)

Naastenliefde, ook voor de Duitsers

Deze maand is het zeventig jaar geleden dat tienduizend Duitse kinderen naar Nederland kwamen om aan te sterken bij pleeggezinnen. Gerhard Schröder (80) was een van hen. ‘Het heeft mijn leven bepaald’, zegt hij. Honderden Duitse kinderen, de meesten ondervoed en in afgedragen kleren, stappen in Rotterdam uit de trein. Het is winter, januari 1949. De Tweede Wereldoorlog is nog geen vier jaar voorbij. De binnenstad is door de Luftwaffe verwoest. De wonden zijn nog niet geheeld en tegen de voormalige bezetter heerst nog volop haat. Maar er is ook een sterke behoefte om vooruit te kijken.

Grensoverschrijdende relaties WO II (oa onderduikers, dwangarbeid) Dagelijks leven Religie
Grensperikelen in Rekken

Helemaal aan het eind van de Huttendijk in Rekken wonen Herman en Trui Karnebeek. De Rekkenaren zullen hen veel beter kennen als Herman en Trui van de Hutte. De geschiedenis van dit huis en zijn bewoners is nauw verbonden met de rijksgrens die pal langs de boerderij loopt. Het is dan ook geen wonder, dat de welbespraakte Herman en Trui Karnebeek veel weten te vertellen over het wel en wee van het leven aan de grens. Als "Huttenplaatse" wordt de boerderij van de familie Karnebeek in 19e eeuwse papieren genoemd.

Landbouw Smokkelen Grensoverschrijdende relaties WO II (oa onderduikers, dwangarbeid)
Oorlog op De Wiersse

Landgoed De Wiersse in Vorden werd tijdens de Tweede Wereldoorlog gebruikt door eenheden van de Duitse bezetter. Dat gebeurde in Oost-Nederland met veel buitenplaatsen. Op De Wiersse kwamen echter verschillende ontwikkelingen samen, waardoor er een interessant verhaal lag om op te schrijven in boekvorm. De engelse eigenaar verbleef gedurende de oorlog in het vrije Engeland, terwijl het personeel van het landgoed de verschillende bezetters van het landgoed dienden. En dat leidde bij beheerder Gerrit Jan Kok tot het vastleggen van de gebeurtenissen en zijn gedachten in een dagboek.

Landbouw WO II (oa onderduikers, dwangarbeid) Dagelijks leven
Dinxperlo 1931: een vroeg anti-Joods grensincident

In Dinxperlo, in de Achterhoek, sta je aan de ene kant van de straat in Nederland, op de stoep aan de overkant begint Duitsland. Daar, in Suderwick, spreken ze hetzelfde dialect. Menselijk en economisch grensverkeer is hier heel gewoon, al jaren. Toch is het rond oorlogs- en crisistijd altijd spannend aan de grens, ook in het lieflijke Dinxperlo in de roerige jaren ‘30. Al in maart 1931 is daar een opmerkelijk grensincident, en nog wel met ‘n anti-semitisch tintje. Duitse rechercheurs sleuren een joodse winkelier over de grens.

Grensoverschrijdende relaties Grensgeschillen (grensverloop) WO II (oa onderduikers, dwangarbeid) Dagelijks leven
Willem Herfstink - Aron Jan Willem Jedwab

In de vroege ochtend van 21 september 1943 legt Piet Hoogenkamp, de assistent van Aaltens huisarts tevens verzetsman Joop der Weduwen, voor het huis met adres Patrimoniumstraat 12 in Aalten een pakket neer. Op dat adres woont Achterhoeks verzetsleider Hendrik Jan Wikkerink alias Ome Jan met zijn gezin. Er wordt aangebeld. Het pakket blijkt een pasgeboren baby te zijn, die de zoon is van Lena Jedwab-Kropveld en John Jedwab, cantor (voorganger) van de Joodse gemeente van Aalten. Het echtpaar heeft vanaf medio 1942 een onderduik schuilplaats op een boerderij in Lintelo gevonden.

WO II (oa onderduikers, dwangarbeid) Dagelijks leven Vrouwen
De Hellweg in goede en slechte tijden

Tussen de naburige dorpen Suderwick (D) en Dinxperlo (NL) ligt de Heelweg (Hellweg op NL) en langs de stoeprand naar de Duitse kant, de staatsgrens. De hiernaast geplaatste foto’s laten beelden zien van de Heelweg (Hellweg) tussen het Bultenhuis en de Kwikkelstraat in de periode 1900 tot 2015. Van de beelden moet de boodschap uit gaan dat grensversperringen en oorlogen in een verenigd Europa echt niet meer kunnen. De eerste grensversperring van 1914 - 1918 werd door de Nederlanders aan de Dinxperlose zijde geplaatst. Nederland was toen niet betrokken bij de Eerste Wereldoorlog.

Grensoverschrijdende relaties WO I WO II (oa onderduikers, dwangarbeid) Dagelijks leven